Zaterdag 19 juni 2021
Voortbordurend op mijn laatste blog van 4 mei 2021 over “Vrijheid” ben ik gisteren gestuit op een speech die de huidige Bondspresident van Duitsland, Frank-Walter Steinmeier[i], heeft gehouden bij de opening van een tentoonstelling in een museum in Berlijn ter gelegenheid van de 80e verjaardag van de start van de “Operatie Barbarossa” op 22 juni 1941[ii]; de grootste militaire operatie uit de geschiedenis gemeten naar het aantal ingezette troepen en slachtoffers.
Sovjet Kinderen tijdens een luchtaanval in de eerste oorlogsdagen (24 juni 1941) nabij Minsk
De President heeft naar mijn mening een baanbrekende speech gehouden die vele Duitsers diep in het hart zal raken. Want het is nogal pijnlijk als jouw staatshoofd verklaart:
„…Doch die Verbrechen, die von Deutschen in diesem Krieg begangen
wurden, lasten auf uns. Auf den Nachkommen der Opfer ebenso wie auf
uns, der heutigen Generation. Bis heute. Es lastet auf uns, dass es
unsere Väter, Großväter, Urgroßväter sind, die diesen Krieg geführt, die
an diesen Verbrechen beteiligt waren. Es lastet auf uns, dass zu viele
Täter, die schwerste Schuld auf sich geladen hatten, nicht zur
Rechenschaft gezogen wurden. Es lastet auf uns, dass wir den Opfern
im Osten unseres Kontinents viel zu lange Anerkennung, auch
Anerkennung durch Erinnerung, verwehrten…”[iii]
Een dergelijke uitspraak doet mij denken aan Vasili Grossman[iv], de grote Russische schrijver die vaak vergeleken wordt met Leo Tolstoj[v]. Grossman heeft van de andere zijde, van de Russische kant als oorlogsjournalist zijn bevindingen op een fenomenale wijze opgetekend in zijn boek “Leven en Lot”. Helaas is dit boek in Nederland niet zo bekend geworden. Op haast onnavolgbare wijze neemt hij zijn lezer mee in de verschrikkingen van deze inhumane moordpartijen van de nazi’s in Rusland. Voor mijzelf begrijp ik iets meer waarom vele Russen anno 2021 die tijd niet achter zich kunnen laten. De Deutsche Welle heeft afgelopen week hierover nog een reportage gemaakt: “Ukraine upset by German plans to mark anniversary of Nazi Soviet invasion”. Daar is ook een clip te zien met een herdenking in Stalingrad[vi].
Pianist Giuseppe Califano speelt bij “candlelights” op de Via Appia (The Antlantic 2021)
En nu leven wij tachtig jaar later en ik moest aan een liedje van Jules de Corte[vii] denken uit mijn kindertijd: “Ik zou wel eens willen weten”
Ik zou wel eens willen weten, waarom zijn de bergen zo hoog Misschien om de sneeuw te vergaren Of het dal voor de kou bewaren Of misschien als een veilige stut voor de hemelboog Daarom zijn de bergen zo hoog
Ik zou wel eens willen weten, waarom zijn de zeeën zo diep Misschien tot geluk van de vissen Die het water zo slecht kunnen missen Of tot meerdere glorie van God die de wereld schiep Daarom zijn de zeeën zo diep
Ik zou wel eens willen weten, waarom zijn de wolken zo snel Misschien dat 't een les aan de mens is Die hem leert hoe fictief een grens is Of misschien is het ook maar eenvoudig een engelenspel Daarom zijn de wolken zo snel
Ik zou wel eens willen weten, waarom zijn de mensen zo moe. Misschien door hun jachten en jagen Of misschien door hun tienduizend vragen En ze zijn al zo lang onderweg naar de vrede toe. Daarom zijn de mensen zo moe...
Mijn vader was erg gecharmeerd van Jules de Corte. Bepaalde teksten uit dit liedje verweefde hij wel eens in zijn diensten.
Nu zeg ik:
Ik zou wel eens willen weten, waarom de leiding van de NAK al 80 jaren zwijgt over haar verleden.
Ik zou wel eens willen weten, waarom de NAK het boek van de historicus Karl Peter Krauss “Inszenierte Loyalitäten? Die Neuapostolische Kirche in der NS- Zeit“ gebruikt als een schaamlap. Zij heeft nog nooit een officieel standpunt ingenomen over haar rol in de nazitijd. Dit genoemde boek is op persoonlijke titel geschreven. De schrijver is lid van en dienende broeder in de NAK. Het zou wel van transparantie getuigen, als de schrijver dit feit in zijn boek had vermeld. Is een objectief onderzoek hiermee geborgd? Wel dient ten gunste van de schrijver vermeld worden dat hij zelf ook nog vele open einden heeft. Onder andere het z.g. Jodenvraagstuk[viii]. Er zijn volgens de schrijver geen enkele schriftelijke gegevens beschikbaar over het standpunt van de toenmalige Stamapostel J.G. Bischoff[ix]. Opvallend en bevreemdend?
Uit de brief van de Stamapostel J.L. Schneider (JLS) d.d. 13-01-20 valt te lezen dat de NAK niets te verbergen heeft. Zie mijn blog “75 jaar Bevrijding, Hoofdstuk 1”.
In een schrijven uit 1963 heeft de toenmalige Stamapostel Walter Schmidt zijn standpunt over de NS tijd op z'n zachtst gezegd onhandig geformuleerd: “Wir leben in der Endzeit – Erwartung, wo bei unseren Geschwistern, die ihren echten, neuapostolischen Glauben unter Beweis stellen, für eine Geschichtsschreibung über die NAK wohl kaum das notwendige Interesse sein dürfte (SIC!). Gelukkig lijkt zo’n ongelooflijk arrogante houding wel tot de verleden tijd te behoren. Maar door een dergelijke uitspraak zet je wel een deur open voor critici die zich terecht afvragen wat is de echte waarheid over die inktzwarte periode.
Ik zou wel eens willen weten, hoe deze kerk haar officiële zwijgen moreel kan verantwoorden aan de Joodse slachtoffers, aan de Joodse zustergemeenten, aan haar eigen leden en in het bijzonder aan de jonge mensen. De laatste jaren komt er namelijk steeds meer aandacht voor de “Bystander” of de meelopers. Kan de NAK ook een daderrol toegedicht worden? Zie het indringende en bekroonde boek van Géraldine Schwarz “De geheugenlozen”[x].
Ik zou wel eens willen weten, wat de Stamapostel JLS nu precies heeft bedoeld met zijn uitspraak in de laatste Pinksterdienst: “Breng de Blijde Boodschap aan de Joden en de Heidenen” (Moslims worden niet genoemd…). Beseft hij wel hoe beledigend een dergelijke uitspraak is voor de Joodse gelovige, de Joodse gemeenten, na al wat is gepasseerd in de afgelopen tweeduizend jaar? De KAG heeft dat in de 19e eeuw al ingezien en heeft duidelijk verklaard niet onder Joden te willen evangeliseren. Ik zou wensen dat hij zich laat bijscholen door de huis-theoloog van de NAK.
Een moslim gelovige leest de Quran in Jamia Masjid Moskee in Srinagar (The Atlantic 2021)
Ik zou wel eens willen weten, waarom de NAK anno 2021 een uitspraak in deze als politiek bestempelt zoals JLS in zijn genoemde brief aan mij schrijft.
Ik zou wel eens willen weten, waarom deze kerk niet samen met andere christelijke kerken een dam wil opwerpen tegen het opkomende antisemitisme in het oude Europa. Is dat politiek bedrijven? En waarom deze kerk niet in gesprek gaat met vredelievende Moslims. Mijns inziens is dat een maatschappelijke verantwoordelijkheid voor eenieder. Ook voor deze kerk.
Als lezer vraagt u zich misschien af waarom ik mij hier zo mee bezighoud? Ik zal proberen dit heikele onderwerp aan u uit te leggen.
Al ons spreken over het Heilige, het Goddelijke gaat in feite over het alledaagse. Kleine kinderen stellen alledaagse vragen. Als volwassenen blijven wij steeds diezelfde vragen uit onze kindertijd op een andere wijze en wat ingewikkelder herhalen en er komen natuurlijk andere vragen bij. Maar het is geen geheimtaal over een andere realiteit. Maar het is een symbool taal die ons duidelijk maakt dat de concrete, weerbarstige, de ene keer schitterende en de andere keer weer een schrijnende vreselijke realiteit zou kunnen, mogen of moeten zijn.
Als we bijvoorbeeld spreken over de drie-eenheid[xi] ( een prachtig woord uit de symbooltaal) kunnen we in mijn optiek alleen daar zelf verschillende betekenissen aan toe kennen. De oude bekende van God de Vader, de Zoon Jezus Christus en de Heilige Geest.
Zoals de NAK en meerdere Christelijke kerken dit oude dogma aanhangen heb ik in mijn groeiproces mij daar eerst tegen afgezet als iets niet bijbels. En dus als onwaar. Dat ervaar ik eigenlijk nog steeds. Een gekunsteld construct. Een politieke beslissing. Als een menselijke zelfverheffing boven de Joodse gemeenten. Waarbij uiteindelijk in de eerste eeuwen van onze jaartelling de Hebreeuwse bijbel is gekaapt van de Joodse gelovigen. Waarmee de vroege Christelijke kerk de Joodse geschiedenis als de hare heeft geïncorporeerd. En daarmee de Joodse gelovigen naar een tweede plan of lager hebben gedirigeerd. En de inhoud van het Eerste Testament (= Oude Testament) als tweede rangs te beschouwen. Hier ligt mijns inziens de wortel van het antisemitisme die diepe sporen in de geschiedenis heeft achtergelaten. En tot op de dag van vandaag nog onopgelost is gebleven. Ja, als meerkoppig monster in deze tijd weer de kop opsteekt. Als de Christelijke kerken de moed zouden hebben genoegen te nemen met een tweede of derde plaats in de rangorde van de drie monotheïstische religies, dan zou een grote stap voorwaarts zijn gezet op de weg naar vrede en gerechtigheid tussen beide religieuze stromingen.
Daarom vind ik het zo ontzettend belangrijk dat de NAK zich officieel uitspreekt over dit heikele onderwerp als de NS-tijd.
Drie kikkers in een poel. Een kikker met een kwaakblaas…
Terug naar het begrip drie-eenheid. Je kunt ook op een andere manier hier naar kijken.
Er zijn namelijk drie manieren waarop ik mij tot het Heilige, het Goddelijke, kan verhouden. Zo zijn er verschillende kwaliteiten van het heilige als de Onnoembare, de Eeuwige, van wie wij niets kunnen kennen; En van Jezus als een grote profeet, vol van wijsheid en gerechtigheid (Jesaja 11: 1-10) en van de Geest die in ieder mens aanwezig is. Wat kan voor mij een definitie van een “ware kerk” zijn? Als die al bestaat, dan dient vooral iets gezegd te worden hoe wij als mens een gemeenschap kunnen vormen en wat zijn dan de noodzakelijke ingrediënten? Zo gaat de klassieke theologische taal voor mij steeds meer over levenswijsheid, die verbonden is met alledaagse zaken en waar zij uit kan putten. Maar wat ik inmiddels heb afgeleerd en wat voor ons als mensen een echte valkuil is, is te denken dat het in theologie en religie om de waarheid gaat. Zowel gelovigen, vooral uit de orthodoxe hoek als de zich atheïst noemende, richten zich uitsluitend op de waarheidsvraag en beantwoorden die bevestigend of ontkennend. Bestaat God? Wat zegt God? Is de aarde in zes dagen geschapen? Heeft Jezus echt bestaan? Is Jezus de Zoon van God? Is er een hemel en zo ja waar? Is de Bijbel Gods woord? Komt Jezus weder? En nog vele andere boeiende vragen kun je er aan toevoegen.
Dit alles gezegd hebbende kom ik uit bij de beroemde woorden van de theoloog Harry Kuitert[xii]: “Al het spreken over boven komt van beneden, ook de uitspraak dat iets van boven komt”.
Een processie om de uitbarsting van de vulkaan te bezweren in San Vicente Pacaya, Guatemala (The Atlantic 2021)
Tot slot:
“Ik zou wel eens willen weten, waarom zijn de mensen zo moe. Misschien door hun jachten en jagen Of misschien door hun tienduizend vragen En ze zijn al zo lang onderweg naar de vrede toe. Daarom zijn de mensen zo moe...”
Deze tekst is nog steeds hoog actueel.
_________________________________________________________________________
[i] https://nl.wikipedia.org/wiki/Frank-Walter_Steinmeier#:~:text=Frank%2DWalter%20Steinmeier%20(Detmold%2C,in%20het%20kabinet%20Merkel%20I.
https://de.wikipedia.org/wiki/Frank-Walter_Steinmeier
https://en.wikipedia.org/wiki/Frank-Walter_Steinmeier#:~:text=listen)%3B%20born%205%20January%201956,Germany%20from%202007%20to%202009.
[ii] https://nl.wikipedia.org/wiki/Operatie_Barbarossa
https://de.wikipedia.org/wiki/Unternehmen_Barbarossa
https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Barbarossa
[iii] https://www.bundespraesident.de/SharedDocs/Reden/DE/Frank-Walter-Steinmeier/Reden/2021/06/210618-D-Russ-Museum-Karlshorst.html?nn=9042548
[iv] https://nl.wikipedia.org/wiki/Vasili_Grossman
https://de.wikipedia.org/wiki/Wassili_Semjonowitsch_Grossman
https://en.wikipedia.org/wiki/Vasily_Grossman
[v] bekend van zijn boeken “Anna Karenina” en “Oorlog en Vrede”
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lev_Tolstoj
https://de.wikipedia.org/wiki/Lew_Nikolajewitsch_Tolstoi
https://en.wikipedia.org/wiki/Leo_Tolstoy
[vi] https://www.dw.com/en/ukraine-upset-by-german-plans-to-mark-anniversary-of-nazi-soviet-invasion/a-57928214
[vii] https://nl.wikipedia.org/wiki/Jules_de_Corte
https://en.wikipedia.org/wiki/Jules_de_Corte
[viii] https://nl.wikipedia.org/wiki/Wannseeconferentie
https://de.wikipedia.org/wiki/Wannseekonferenz
https://en.wikipedia.org/wiki/Wannsee_Conference
[ix] https://nl.wikipedia.org/wiki/Wannseeconferentie
https://de.wikipedia.org/wiki/Wannseekonferenz
https://en.wikipedia.org/wiki/Wannsee_Conference
[x] https://geschiedenis-winkel.nl/p/de-geheugenlozen-2/
[xi] https://nl.wikipedia.org/wiki/Drie-eenheid
https://de.wikipedia.org/wiki/Trinit%C3%A4t
https://en.wikipedia.org/wiki/Trinity
[xii] https://en.wikipedia.org/wiki/Harry_M._Kuitert
https://en.wikipedia.org/wiki/Harry_M._Kuitert
hallo Ries, naar aanleiding van je reactie het volgende: Hoewel ik meen te begrijpen dat je je in je reactie tot Gerrit Sepers richt, lijkt 1 opmerking daarin tot mij gericht, namelijk je opmerking betreffende het onderscheid tussen religie en godsdienst. In de eerste plaats begreep ik simpelweg dat godsdienst een religie met maar 1 god is. Een monotheïstische godsdienst zou dus eigenlijk hooguit een pleonasme kunnen zijn. Maar in de 2e plaats zoek ik iets meer achter je opmerking, misschien mbt het Apgen, maar daar kan ik alleen maar naar gissen. Het Apgen is dan een religie, maar niet monotheïstisch? Hoewel het oorspronkelijk wel daaruit is voortgekomen, kortom het is in de details wat ingewikkelder.
Met vriendelijke groet
Ronald…
Met genoegen heb ik je nieuwe blog weer gelezen. Samenvattend meen ik in deze blog in grote lijnen de volgende onderwerpen de revue zien passeren:
- Het schuldbesef en de belijdenis daarvan door de Duitse regering in WO II
- Het in tegenstelling daarvan hardnekkig stilzwijgen van de NAK over deze periode betreffende prangende vragen hierover
- De daaruit voortvloeiende vragen over de ontwikkelingen hierna in de wereld waarop de NAK kennelijk geen antwoord heeft
- En als slot je visie op de drie-eenheid
En dit alles in het grotere geheel van je gedachten in je vorige blog over “Vrijheid”. Op speelse wijze plaats je dit in een muzikaal-dichterlijk kader van Jules de Corte, ook door mij zo gewaardeerd. Jules…
een indrukwekkende en inspirerende blog. Ik moet het een en ander nog op me in laten werken. Kennelijk heb je de NAK wel verlaten maar nog niet los gelaten..
over de drie-eenheid gesproken. Een krampachtig vast houden van het oude dogma is ook m.i. zinloos. Een voetbal elftal is ook een eenheid, God is de eenheid niet de vader, de zoon en de heilige geest, zij vormen niet god maar zijn uitingen van god, zo de lezer wil: van het leven,
Verder wil ik graag religie niet willen verwarren met godsdienst.
In alle vriendelijkheid, { aan een vriend gelijk]
Ries Henning